[DE-UBL] Ms. or. 362

Universitätsbibliothek Leipzig

Auszug Ǧurǧānīs aus seiner dem Ḫwārizmšāh Quṭb ad-Dīn Muḥammad (gest. 521/1127; EI2 IV/1067) gewidmeten zwölfbändigen medizinischen Enzyklopädie in persischer Sprache Ḏaḫīra-i Ḫwārizmšāhī. Auf Wunsch des Maǧd ad-Dīn Abū Muḥammad Ṣāḥib b. Muḥammad al-Buḫārī, Wesir unter dem Ḫwārizmšāh ʿAlāʾ ad-Dīn Atsiz (gest. 551/1156; EI2 IV/1067), fertigte al-Ǧurǧānī den Auszug an.
Die Hs. enthält das vierte kitāb, kuftār 1-16, Anfang vom ersten bāb, das sich mit der Behandlung der Krankheiten der einzelnen Körperteile und Organe befasst.
Unsere Hs. weicht im Wortlaut und in der Anordnung von dem Teheraner Druck aus dem Jahr 1966 ab (s. Editionen). So entspricht das vierte kitāb unsere Hs. dem dritten kitāb des Drucks.

Vollständigkeit

Fragment

Sprache

Persisch

Schrift

Arabisch

Gliederung / Faszikel

f. 1b-32a:
کفتار نخستين اندر بيماريها سر
f. 1b-5b:
جزؤ نخستين اندر استدلال كلى از افعال واحوال ومزاج ودماغ
f. 1b-2b:
باب نخستين اندر جستن نشانها سلامت وافت از كارها دماغي
f. 2b-3a:
باب دوم اندر نشانها كه از اندامها مشارك دماغ جويند
f. 3a-4a:
باب سوم اندر نشانها كه از مزاج دماغ جويند
f. 4a-5b:
باب جهارم اندر اصول وقوانين علاج بيماريها سر
f. 5b-10b:
جزؤ دوم اندر بيماريهائيكه اراماس دماغ واماس غشاء ان افتد واسباب وعلامات وعلاج ان
f. 5b-8a:
باب نخستين [اندر علة] فرانيطس
f. 8a:
باب دوم اندر فلغموني
f. 8a-8b:
باب سوم اندر صبارى
f. 8b:
باب جهارم اندر جمره وقباء دماغ
f. 8b-9b:
باب بنجم اندر ليثر غش
f. 9b-10a:
باب ششم اندر سبات سهرى وسهرى سباتي
f. 10a-10b:
باب هفتم اندر شخوص وجمود
f. 10b-17a:
جزؤ سوم اندر بيماريها كه سبب ان اندر كوهر دماغ باشد لكن اماس نباشد
f. 10b-13a:
باب نخستين اندر ماليخوليا
f. 13a-13b:
باب دوم اندر انواع ديوانكيها
f. 13b-15a:
باب سوم اندر غفلت ونسيان واحمقى وصورت بستن جيزها باطل وسخن بيهشانه كفتن
f. 15a-16a:
باب جهارم اندر سبات
f. 16a-17a:
باب بنجم اندر بى خوابى با فراط
f. 17a-20b:
جزؤ جهارم اندر بيماريها كه سبب بلغم غليظ باشد واندر مجارى وتجاويف دماغ
f. 17a-18a:
باب نخستين اندر دوار وسدر
f. 18a:
باب دوم اندر كابوس
f. 18a-19b:
باب سوم اندر [علت] صرع
f. 19b-20b:
باب جهارم اندر [علت] سكته
f. 20b-28a:
جزؤ بنجم اندر بيماريها كه سبب ان رطوبت فزونى باشد اندر عصبها كه الت حسن وحركت است
f. 20b-21b:
باب اول اندر [علت] خدر
f. 21b-22a:
باب سوم اندر [علت] رعشه
f. 22a-24a:
باب سوم اندر [علت] فالج
f. 24a-25a:
باب جهارم اندر [علت] لقوه
f. 25a-26b:
باب بنجم اندر [علت] تشنج
f. 26b-27a:
باب ششم اندر [علت] كزاز
f. 27a-27b:
باب هفتم اندر [علت] اختلاج
f. 27b-28a:
باب هشتم اندر علتى كه انرا بتازى اللوى والفنجيدخ كويند
f. 28a-32a:
جزؤ ششم اندر انواع صداع وعلاج آن
f. 28a-28b:
باب نخستين اندر صداع كرم
f. 28b-29b:
باب دوم اندر انواع صداع سرد
f. 29b-30a:
باب سوم اندر صداعى كه از باد غليظ تولد كند
f. 30a:
باب جهارم اندر صداعى كه از ضعف معده وقوت حس دماغ خيزد
f. 30a-30b:
باب بنجم امدر صداع كه از بس جماع خيزد
f. 30b-31a:
باب ششم اندر صداع كه از جراحت وزخم تولد كند
f. 31a-31b:
باب هفتم اندر علاج صداع خماري
f. 31b-32a:
باب هشتم اندر [علت] شقيقة
f. 32a-44b:
كفتار دوم اندر بيماريهاء جشم وعلاج ان
f. 32a-33b:
باب نخستين اندر قوانين علاج جشم
f. 33b-35b:
باب دوم اندر بيماريهاء بلك جشم خاصه
f. 35b-38a:
باب سوم اندر بيماريها كه در بلك جشم وديكر اندامها نيز افتد
f. 38a-39a:
باب جهارم اندر بيماريها كه اندر كوشۀ جشم افتد
f. 39a-40b:
باب بنجم اندر بيماريهاء كه اندر طبقه وملتحمه افتد
f. 40b-41b:
باب ششم اندر بيماريهائيكه بر طبقه قرنيه افتد
f. 41b-42b:
باب هفتم اندر بيماريها كه اندر طبقۀ عنبيه افتد
f. 42b-44b:
باب هشتم اندر بيماريها جشم كه خلل اندر بينائى افتد واندر اجزاء جشم خللى ظاهر نباشد
f. 44b-49b:
كفتار سوم اندر احوال كوش وشنوائي وعلاج بيماريهاء كه اندر ان افتد
f. 44b-45a:
باب نخستين اندر فضيلت الت شنوائي
f. 45a-46a:
باب دوم اندر كراني كوش وباطل شدن شنوائي
f. 46a-47a:
باب سوم در اماس كه اندر بن كوش واندرون كوش تولد كند
f. 47a-47b:
باب جهارم اندر درد كوش وعلاج ان
f. 47b-48b:
باب بنجم اندر علاج ريش [بسين] كوش
f. 48b-49a:
باب ششم اندر اوازهاء دروغين كه اندر كوش يافته شود
f. 49a-49b:
باب هفتم اندر كوفته شدن كوش از زخمى؟
f. 49b-55b:
كفتار جهارم اندر احوال بيني
f. 49b-51a:
باب نخستين اندر افتها كه اندر حس بويائى افتد
f. 51a-52a:
باب دوم اندر خون امدن از بيني
f. 52a-52b:
باب سوم اندر خارش بيني
f. 52b-53a:
باب جهارم اندر بسياري امدن عطسه
f. 53a-55b:
باب بنجم اندر زكام ونزله
f. 55b-64b:
كفتار بنجم اندر احوال دهان وزبان ولب ودندان وبيماريهاء ان
f. 55b-59a:
جزؤ نخستين اندر بيماريهاء لب ودندان وكوشت بن دندان
f. 55b:
باب نخستين اندر كفتكى لب
f. 55b-56a:
باب دوم اندر باسور لب وكوشت فزونى
f. 56a-56b:
باب سوم اندر خوره كه بر لب وكوشت بن دندان افتد
f. 56b:
باب جهارم اندر سست شدن كوشت بن دندان
f. 56b-57b:
باب بنجم اندر دمندكي دهان وبثرها وريشها
f. 57b:
باب ششم اندر اب امدن از دهان
f. 58a-59a:
باب هفتم اندر ناخوشى بوى دهان
f. 59a-61b:
جزؤ دوم اندر احوال زبان وبيماريها واسباب وعلامات وعلاج ان
f. 59a:
باب نخستين سستى واسترخاء زفان
f. 59a-59b:
باب دوم اندر تشنج زبان
f. 59b-60a:
باب سوم اندر اماس زبان
f. 60a-60b:
باب جهارم اندر كرانى زبان وخللى كه اندر سخن كفتن افتد
f. 60b:
باب بنجم اندر صفدع
f. 60b-61b:
باب ششم اندر علاج ملازه
f. 61b-64b:
جزؤ سوم اندر احوال دندان
f. 61b-62a:
باب نخستين اندر كوهر دندان كه جبست ومادۀ ان از كجاست
f. 62a-63a:
باب دوم اندر درد دندان
f. 63a-63b:
باب سوم اندر جنبيدن دندانها
f. 63b:
باب جهارم اندر تغير لون دندان
f. 63b-64a:
باب بنجم اندر ضعيفى دندان وكند شدن واب كذاشتن
f. 64a:
باب ششم اندر تدبير دندان كودكان اندر وقت دندان بر امدن وتدبير دندانى كه ببايد افكند
f. 64a-64b:
باب هفتم اندر تدبير نكاه داشتن دندان تا درست بماند
f. 64b-68b:
كفتار ششم اندر احوال بيماريهاء حلق وحنجره وعلاج خناق وذبحه
f. 64b-65b:
باب نخستين اندر تغير اواز وباطل شدن ان
f. 65b-66a:
باب دوم اندر اواز تيره ومرتعش ولرزان
f. 66a-67b:
باب سوم اندر خناق وذبحه
f. 68a:
باب جهارم اندر بثرها كه ز اندرو[ن] حلق برايد
f. 68a-68b:
باب بنجم اندر ديوجه كه بحلق اندراويزد
f. 68b-79a:
كفتار هفتم اندر بيماريهاء آلت دم زدن
f. 68b-70a:
باب نخستين اندر ضيق النفس ونفس انتصاب وربو
f. 70a-71a:
باب دوم اندر انواع سرفه
f. 71a-74a:
باب سوم اندر برامدن خون بسرفه
f. 74a-75b:
باب جهارم اندر ذات الريه
f. 75b-76a:
باب بنجم اندر ذات الصدر
f. 76a-77b:
باب ششم اندر سل
f. 77b-79a:
باب هفتم اندر ذات الجنب
f. 79a-83a:
كفتار هشتم اندر احوال دل
f. 79a-80a:
باب نخستين اندر انواع بيمارى دل وقانون علاج ان
f. 80b-81b:
باب دوم اندر [علت] خفقان كرم
f. 81b:
باب سوم اندر خفقان سرد وعلاج ان
f. 81b-82a:
باب جهارم اندر خفقان كه از خشكى بود
f. 82a:
باب بنجم اندر خفقان سودائى
f. 82a-83a:
باب ششم اندر غشى وعلاج ان
f. 83a-98a:
كفتار نهم اندر احوال مري ومعده
f. 83a-83b:
باب نخستين اندر دشواري فرو بردن طعام وشراب بحلق
f. 83b:
باب دوم اندر سؤ المزاج كرم اندر معده
f. 84a-84b:
باب سوم اندر سؤ المزاج كرم با ماده [اندر معده]
f. 84b-85a:
باب جهارم اندر سؤ المزاج سرد ساده اندر معده
f. 85a-85b:
باب بنجم اندر سؤ المزاج سرد با ماده اندر معده
f. 85b-86b:
باب ششم اندر معدۀ باك ناك
f. 86b:
باب هفتم اندر درد معدۀ سودائى
f. 86b-88b:
باب هشتم اندر ضعيفى شهوت طعام
f. 88b-89b:
باب نهم اندر شهوت كلبى
f. 89b-90a:
باب دهم اندر جوع البقر
f. 90a:
باب يازدهم اندر ارزوهاء بد
f. 90a-90b:
باب دوازدهم اندر تشنكى بي اندازه
f. 90b-91b:
باب سيزدهم اندر فواق بسيار
f. 91b:
باب جهاردهم اندر اروغ بسيار
f. 91b-92a:
باب بانزدهم اندر اضطراب معده ومنش كشتن
f. 92a-92b:
باب شانزدهم اندر قى بسيار افتادن
f. 92b-93a:
باب هفدهم قي خون
f. 93a-94a:
باب هزدهم اندر هيضه
f. 94a-95b:
باب نوزدهم اندر ضعف معده وناكواريدن طعام ودرد معده كه از بس طعام بديد ايد
f. 95b-97a:
باب بيستم اندر آماس معده
f. 97a-97b:
باب بيست ويكم اندر دبيلۀ معده
f. 97b-98a:
باب بيست ودوم اندر ريشها وبثرهاء معده
f. 98a-106a:
كفتار دهم اندر احوال جكر
f. 98a-98b:
باب اول اندر فعل وخاصيت جكر
f. 98b-99a:
باب دوم اندر جكر كرم
f. 99b-100a:
باب سوم اندر جكر سرد
f. 100a:
باب جهارم اندر سؤ المزاج خشك وتر اندر جكر
f. 100a-102a:
باب بنجم اندر ضعف جكر
f. 102a-103a:
باب ششم اندر سدۀ جكر
f. 103a:
باب هفتم اندر درد جكر وبادها كه اندر زير جكر بديد ايد
f. 103a-106a:
باب هشتم اندر آماسهاء جكر
f. 106a-108a:
كفتار يازدهم اندر بيماريهاء سبرز
f. 106a-107a:
باب نخستين اندر فعل وخاصيت سبرز
f. 107a-107b:
باب دوم اندر اماس سبرز وضعيفى قوتهاء او
f. 107b-108a:
باب سوم اندر درد سبرز كه از باد خيزد
f. 108a-113a:
كفتار دوازدهم اندر بيماريهاء كه از بيماريى جكر وسبرز خيزد
f. 108-109b:
قسم نخستين اندر يرقان واحوال ان
f. 108a-109a:
باب نخستين اندر اسباب تولد يرقان زرد وعلامت وعلاج ان
f. 109a-109b:
اندر يرقان سياه وعلامت وعلاج ان
f. 109b-113a:
قسم دوم اندر استسقا
f. 109b-110a:
باب نخستين اندر احوال استسقا وانواع ان
f. 110a-110b:
باب دوم اندر سؤ القنيه
f. 110b-112a:
باب سوم اندر استسقاء زقى
f. 112a-112b:
باب جهارم اندر استسقاء طبلى
f. 112b-113a:
باب بنجم اندر استسقاء لحمى
f. 113a-120a:
كفتار سيزدهم اندر انواع اسهال وسحج وزحير
f. 113a-113b:
باب نخستين اندر اسهال دماغى
f. 113b:
باب دوم اندر اسهال صفرائي
f. 113b-115a:
باب سوم اندر اندر اسهال كبدى
f. 115a-115b:
باب جهارم اندر اسهال كه ماده ان از همه تن اند
f. 115b-116b:
باب بنجم اندر اسهال معدى
f. 116b-118a:
باب ششم اندر اسهال معدى وسحج وقروج الامعاد ذوسنطاريا وزحير
f. 118a-119b:
باب هفتم اندر ذوسنطاريا
f. 119b-120a:
باب هشتم اندر زحير
f. 120a-123b:
كفتار جهاردهم اندر بيماريهاء مقعده وشرج
f. 120a-120b:
باب نخستين اندر سستى شرج وبيروز امدن مقعده وباز كردانيدن ان
f. 120b-121a:
باب دوم اندر خارش مقعده
f. 121a-122b:
باب سوم اندر بواسير
f. 122b-123a:
باب جهارم اندر شقاق
f. 123a-123b:
باب بنجم اندر [علت] ناصور
f. 123b-125b:
كفتار بانزدهم اندر كرمان خرد وبزرك كه اندر روده تولد كند
f. 123b-124a:
باب تخستين اندر اسباب تولد كرمان وانواع ان
f. 124a-125b:
باب دوم اندر كرمان دراز وحب القرع
f. 125b:
كفتار شانزدهم اندر درد شكم وبيجيدن ناف وانواع قولنج
f. 125b:
باب نخستين اندر درد شكم

Verfasser:in

↳ Name

Ǧurǧānī, Ismāʿīl Ibn-Ḥasan al-

↳ Lebensdaten

* 1040 in Gorgan
† 1136

weitere Exemplare

Berlin (Eilers-Heinz) Nr. 91, 301
Qom, Kitābḫāna-i ʿUmūmī-i Āyat Allāh Marʿašī Nr. 1281, 6208
Teheran, Kitābḫāna-i Markazī-i Dānišgāh Nr. 4856 (s. Editionen)

Editionen/Literatur

Teheran 1345/1966 (photomechan. Abdr. der unter der Nr. 4856 aufbewahrten Hs. in der Kitābḫānā-i Markazī-i Danišgāh-i Tihrān)

Objektbeschreibung

Typ

Handschrift

Anzahl der Bände

Einband

ohne Einband

Beschreibstoff

↳ Material

Papier

↳ Farbe

gelblich-weiß

↳ Zustand

dick; flockig; geglättet; Schmutz-, Stock-, Tinten- und Wasserflecke; Blattränder porös und abgebröckelt; Schaden reicht bis in den Schriftspiegel hinein mit Textverlust

Blattzahl

Blattformat

30 x 20,5 cm

Textspiegel

25 x 14 cm

Zeilenzahl

22-24

Kustoden

sporadisch

Schrift

↳ Duktus

arabisches Alphabet → Nasḫ

↳ Tinte

↳ Ausführung

Gebrauchsschrift; schön; mittelgroß; klar; gerade; Hauptüberschriften groß, dick, teilvokalisiert; Unterüberschriften und Leitwörter im Text in Rot; gāf ist als kāf, pā als bā, čā als ǧā geschrieben; rote Tinte stark verblasst; auf einigen Seiten hat sich auch die schwarze Tinte abgelöst

Illumination

doppelt rote Textspiegelumrahmung

Geschichte des Objekts

Erwerbung

1996
Amman
Käufer: UBL
Verkäufer: Privatbesitz
keine

Einträge/Stempel

f. 1a:
persischer Schreibervers mit der Bitte, dass der Leser die Fehler bei der Abschrift verzeihen möge
persisches Gedicht auf den Reimbuchstaben rā über den Prozess des Schreibens eines Kalligraphen, den er mit religiösen Werten und einer spirituellen Haltung verbindet
am Rand:
spärliche Textkorrekturen von der Hand des Schreibers

Zugang & Nutzungsmöglichkeiten

Eigner

Universitätsbibliothek Leipzig

Signatur

Ms. or. 362

↳ alternativ

alte Signatur : 25/96
Anderer Nachweis : Preißler I.25
URN : urn:nbn:de:bsz:15-0003-623

Bearbeiter

Wiesmüller

Bearbeitungsstatus

korrigiert

Statische URL

https://gothams.dl.uni-leipzig.de/receive/DE15Book_manuscript_00000299

MyCoRe ID

DE15Book_manuscript_00000299 (XML-Ansicht)

Export

Lizenz Metadata

CC0 1.0

Anmerkungen zu diesem Datensatz senden

[DE-UBL] Ms. or. 362 Universitätsbibliothek Leipzig

Inhalt

Objektbeschreibung

Geschichte des Objekts

Zugang & Nutzungsmöglichkeiten

[DE-UBL] Ms. or. 362

Universitätsbibliothek Leipzig